Historia

Kroki milowe w naszej historii 

 

Powstanie Fundacji 

2002 – Jola Kramarz zakłada Fundację Vis Maior. Jola od młodości działała w różnych organizacjach, w liceum przewodziła sekcji młodzieży w jednym z okręgów PZN, potem zakładała wraz ze starszymi kolegami Stowarzyszenie imienia Ludwika Braille’a, była także aktywna w grupach religijnych (Ruch Światło-Życie). Po studiach psychologicznych nadal działała w organizacjach zajmujących się osobami z niepełnosprawnościami, koncentrując na tym obszarze swoje zainteresowania zawodowe, chociaż zajmowała się również innymi trudnymi problemami, takimi jak próby samobójcze, alkoholizm czy przemoc domowa.  Wtedy zorientowała się, że brakuje organizacji wyspecjalizowanej we wspieraniu aktywności osób z niepełnosprawnościami, a te, które są, mają charakter przede wszystkim opiekuńczy. To przeważyło o powołaniu nowej organizacji nastawionej na pobudzanie aktywności niewidomych i słabowidzących oraz jej ułatwianie. Tak powstaje nasza Fundacja.

 

Wolontariusze

2004 – rozwijamy współpracę z wolontariuszami. To jeden z głównych tematów naszego serwisu internetowego. Zależy nam na wolontariuszach, chcemy pokazać, że są oni u nas cenieni. Nasze działania zaczynamy opierać na współpracy większej grupy osób skupionych wokół wspólnego celu. Specjalnie dla wolontariuszy realizujemy w 2008 roku projekt „Wolontariusz to profesjonalista”, nakierowany głównie na nich i dowartościowujący ich zaangażowanie.

 

Edukacja 

2005 – rozpoczynamy współpracę z placówkami edukacyjnymi. Wtedy, między innymi w Zespole Medycznych Szkół Policealnych w Warszawie, nauczyciele mówią nam, że „dajemy im wiedzę z pierwszej ręki”. Budujemy swój wizerunek jako kompetentnej organizacji dla profesjonalistów. 

 

Pies przewodnik

2005 – do naszego zespołu dołącza pierwszy pies. Jest to Red – pies przewodnik rasy labrador – który zaczyna przemierzać z Jolą bruki warszawskich ulic. Sukces tej międzygatunkowej współpracy jest inspiracją do podjęcia decyzji o zajęciu się przez nas psami przewodnikami. Jest jeszcze jeden powód: mimo bardzo dużej pomocy, jaką daje obecność Reda w poruszaniu się po mieście, Jola widzi też ewidentne braki w jego wyszkoleniu. Gdy podejmujemy współpracę z fachową trenerką, okazuje się, że braki te można uzupełnić. Nabieramy wówczas apetytu na zajęcie się na stałe szkoleniem psów przewodników i upowszechnianiem ich wśród niewidomych. Musimy się też zaangażować w utworzenie przepisów gwarantujących swobodne poruszanie się z psami przewodnikami w miejscach publicznych, do których zwykle zwierzęta nie są wpuszczane. Ale przede wszystkim nawiązujemy pierwsze kontakty z trenerami, którzy również zdobywają u nas nowe umiejętności, gdyż do tej pory specjalizowali się głównie w szkoleniu psów do dogoterapii i psów sportowych. Działalność ta owocuje w roku 2009 przeprowadzeniem pierwszego kompleksowego projektu szkoleniowego psów przewodników – „Pies mądry GPS”.

 

Społeczność niewidomych 

2007 – integrujemy środowisko. Skrzykujemy grupę młodych, aktywnych niewidomych, która wspólnym wyjazdem do Powsina rozpoczyna regularne spotkania. To wydarzenie pozwala nawiązać współpracę i relacje między osobami, które dotychczas musiały samotnie zdobywać umiejętność niezależnego funkcjonowania. Są to spotkania głównie towarzyskie.

 

Rozwój osobisty dla każdego

2007 – organizujemy warsztaty plastyczno-muzyczne dla kilkunastu osób niewidomych, a także osób z niepełnosprawnością ruchową. Staramy się nie skupiać na czubku własnego nosa, lecz dostrzegać innych. Rozpoczynamy też działalność rehabilitacyjną i warsztaty rozwojowe. Prowadzimy szkolenia dla grup niepełnosprawnych, a jednocześnie aktywnych społecznie ludzi.

 

Działalność uświadamiająca

2009 – projektem „Zobaczcie nas” rozpoczynamy działalność uświadamiającą, kierowaną do szerokiego ogółu osób widzących. Traktujemy to jako ważny element edukacji społecznej, mówimy, jak postępować i zachowywać się w zetknięciu z niewidomym przechodniem, pracownikiem czy klientem. Przyczyniamy się do obalania stereotypów i kierujemy uwagę na rzeczywiste potrzeby niewidomych. Projekt powtarzamy po trzech latach i badamy wtedy wiedzę o osobach niewidomych i psach przewodnikach (GfK Polonia, Niepełnosprawni wzrokowo, 2012). 

 

Działalność rzecznicza, obrona praw

2009 – przykry incydent, kiedy obsługa jednego z supermarketów nie wpuszcza do hali sprzedażowej Joli Kramarz z psem przewodnikiem, rozpoczyna naszą działalność rzeczniczą. Wytaczamy proces, którego wynik uważamy za duży sukces: spór kończy się ugodą, a w konsekwencji zmienia się w Polsce prawo, które gwarantuje obecnie swobodne poruszanie się z psami przewodnikami w przestrzeni publicznej. Jest to pierwszy proces w Polsce wytoczony przez osobę z niepełnosprawnością, który dotyczy faktu dyskryminacji i jako taki zostaje włączony do Programu Spraw Precedensowych Fundacji Helsińskiej. Drugi, podobny proces, ma miejsce w 2017 roku. Chodzi wówczas o prawa niewidomych pacjentów z psami przewodnikami w placówkach służby zdrowia. Obydwa procesy wspiera Fundacja Helsińska, a w drugi z nich angażuje się również Rzecznik Praw Obywatelskich. 

 

Tworzenie prawa, wpływanie na decyzje rządzących

2009 – bierzemy udział w proteście wyborczym po wyborach do Parlamentu Europejskiego, w którym chodzi o brak możliwości tajnego głosowania przez osoby niewidome. Nie możemy się dłużej godzić, by niewidomy obywatel był skazany na pomoc innej osoby przy dokonywaniu skreśleń na karcie wyborczej.  Akcję planujemy z wyprzedzeniem – wcześniej odbywa się kampania uświadamiająca społeczeństwu, o co chodzi niewidomym wyborcom, a podczas głosowania podejmujemy skoordynowane próby skutecznego samodzielnego zagłosowania, bez pełnomocnika – z oczywistego powodu nieudane. W następstwie tego angażujemy się w prace nad Kodeksem wyborczym w zakresie tworzenia procedur dostępnego i tajnego głosowania przez osoby z niepełnosprawnościami. Skutkiem są nakładki brajlowskie na karty do głosowania. 

Dwa lata później angażujemy się z kolei w nowelizację przepisów o psach przewodnikach.

 

Współpraca z biznesem

2010 – organizujemy nowatorskie szkolenia menadżerskie dla grupy dyrektorów jednej z międzynarodowych korporacji. Niewidomi trenerzy prowadzą zajęcia w ciemności, pozwalające kształtować umiejętność podejmowania decyzji przy znacznie ograniczonej informacji oraz budować zaufanie i współpracę w grupie. Zaczynamy tworzyć wartość dodaną dla świata biznesu i środowiska osób widzących. Warsztaty takie powtarzamy kilka lat później dla innej korporacji. Program szkolenia opracowujemy wspólnie, a po cyklu szkoleń otrzymuje on bardzo wysokie noty od uczestników. 

Jest to dobry przykład partnerskiej współpracy między biznesem a światem organizacji pozarządowych. 

 

Szkolenie psów przewodników

2011 – zakładamy fundację specjalizującą się w szkoleniu psów przewodników. Zgodnie ze swoją misją otrzymuje ona nazwę „Pies Przewodnik”. Jako obszar wymagający ścisłej specjalizacji wydzielamy tę aktywność – rozwijaną już od 2009 roku – z naszych działań. Wraz z tym wydarzeniem działalność dotycząca psów przewodników przechodzi na wyższy poziom.

 

Profesjonalizm w natarciu

2011-2012 – współpracujemy  z Narodowym Bankiem Polskim przy szeregu przedsięwzięć dotyczących edukacji ekonomicznej osób niewidomych. Prowadzimy wspólnie warsztaty, tworzymy publikacje i filmy, organizujemy konferencje, opracowujemy scenariusze zajęć.

 

Nareszcie lepsze warunki

2013 – wychodzimy z podziemia. Zmieniamy siedzibę z piwnicznych, cuchnących kotami pomieszczeń w kamienicy na Żoliborzu na wygodny lokal udostępniony nam przez Urząd Dzielnicy Ochota. Ważnym czynnikiem sprzyjającym takiej decyzji lokalnych władz jest dotychczasowy nasz dorobek i dostrzegalność naszych działań w mieście.

 

Niewidomi dla niewidomych

2013 – podejmujemy nowy temat, istotny dla emancypacji naszego środowiska – prowadzenie szkoleń adresowanych do niewidomych przez innych niewidomych. Argumentem przemawiającym za tym rozwiązaniem jest chęć unikania dominacji osób pełnosprawnych oraz „wiedza z pierwszej ręki” i lepsze rozeznanie niewidomych w ich własnych potrzebach oraz najtrafniejszych sposobach przekazywania wiedzy i umiejętności. Temat staje się kontrowersyjny, zwłaszcza w kontekście niewidomych trenerów orientacji przestrzennej. Przełomowa konferencja, na której prezentujemy nasze stanowisko, to „Laska, pies i GPS” (2013), z mocno zaakcentowanym wątkiem niewidomych instruktorów orientacji przestrzennej (niewidomy uczy niewidomego chodzenia z białą laską). Kwestia ta, po raz pierwszy poruszona właśnie na naszej konferencji, jest przywoływana przez specjalistów.

 

Upowszechnianie wiedzy

2014 – wydajemy pierwsze kompendium wiedzy na temat psów przewodników w Polsce – publikację internetową „Wszystko o psie przewodniku”, w której zamieszczamy artykuły specjalistów powiązanych z tematem oraz informacje o wszystkich instytucjach szkolących psy w Polsce. Inna nasza ważna publikacja to „Dostępne banki” (2013). Wcześniej, jeszcze w 2009 roku, opracowujemy artykuły do czasopisma naukowego „Aktywność i rehabilitacja”.

 

Kompleksowe szkolenia usamodzielniające 

2014-2017 – prowadzimy po raz pierwszy kompleksowe szkolenie usamodzielniające, adresowane do osób niewidomych z różnych części Polski – „Kurs na samodzielność”. Przez kolejne dwie edycje szkolenie ewoluuje i doskonali swój kształt. Ostatni kurs tego cyklu odbywa się w Warszawie (dwa stopnie zaawansowania) w latach 2019 i 2020. Co roku w czasie trzech, a nawet czterech tygodni stacjonarnego szkolenia uczestnicy otrzymują wiedzę i zdobywają umiejętności w podstawowych dziedzinach, konieczne do prowadzenia samodzielnego życia po utracie wzroku, takie jak: chodzenie z białą laską, przygotowywanie posiłków, higiena osobista, domowe zajęcia gospodarskie, podstawy Braille’a, obsługa komputera i smartfonów, korzystanie z użytecznych aplikacji i internetu (np. poczty elektronicznej i mediów społecznościowych). Ponadto udzielamy niezbędnych porad psychologicznych, uczymy dbałości o wizerunek i strój, a także troski o zachowanie sprawności fizycznej. Jest to jedyny dostępny, obejmujący wszystkie niezbędne obszary, intensywny i wszechstronny kurs usamodzielniający.

 

Niewidomi w życiu publicznym

2015-2016 – zaznaczamy swoją obecność na forum publicznym. Dzięki funduszom EOG prowadzimy projekt, w którym z grupą niewidomych osób chcących angażować się w sprawy publiczne i wywierać wpływ na decyzje dotyczące ich środowiska odwiedzamy posiedzenia komisji Rady Miasta Warszawy, samej Rady Miasta Warszawy, posiedzenia komisji parlamentarnych, przysłuchujemy się obradom parlamentu na miejscach dla widowni, zabieramy głos na spotkaniach roboczych z radnymi i posłami. Szukamy formuły, w jakiej osoby niewidome mogłyby być bardziej obecne i aktywne w działalności obywatelskiej, a projekt ma nam w tym pomóc. 

 

Psy – regulacje systemowe

2016 – wpływamy na systemowe uregulowanie użytkowania psów przewodników w Polsce. Projekt dofinansowany z funduszy strukturalnych UE ma w ciągu kilku lat skutkować opracowaniem standardów działania, które pozwolą na wdrożenie stałego procesu szkolenia i użytkowania psów, a co za tym idzie – podniosą na wyższy poziom to, co do tej pory było robione w sposób akcyjny i doraźny, bez ustalonych reguł jakościowych. 

 

Nowe technologie 

2019-2020 – korzystamy z naszych doświadczeń, wiedzy i umiejętności i włączamy się w działania upowszechniające problematykę dostępności cyfrowej dla osób z niepełnosprawnościami. Efektem naszego wieloletniego zainteresowania wykorzystaniem nowoczesnych technologii dla potrzeb osób niewidomych jest zaangażowanie się w rolę lidera projektu prowadzonego z Urzędem m.st. Warszawy, dotyczącego nowoczesnych technologii wspierających osoby z niepełnosprawnościami. W ramach podjętych działań od 2019 roku zajmujemy się upowszechnianiem tej wiedzy od strony użytkowo-funkcjonalnej, najbardziej interesującej dla naszych klientów, a stronę techniczną zagadnienia pozostawiamy innym organizacjom. Organizujemy również dwie doroczne konferencje poświęcone dostępności, które spotykają się z dużym zainteresowaniem.